Στηρίζοντας τις ελληνικές επιχειρήσεις σε… άλλες χώρες

Του Νίκου Σιακαντάρη*

Συζητώντας για τον νέο τρόπο υπολογισμού των ασφαλιστικών εισφορών για τους ελεύθερους επαγγελματίες, τα δεδομένα έχουν ως εξής:

Τα δεδομένα

Δεδομένο πρώτο: το σημερινό σύστημα είναι στρεβλό 100%. Η καταβολή εισφορών με… επετηρίδα, χωρίς να λαμβάνονται υπόψη τα έσοδα, αποτελεί ελληνική πρωτοτυπία.

Δεδομένο δεύτερο: Η σύνδεση των εισφορών με το εισόδημα είναι κάτι παραπάνω από αυτονόητη. Με την εισαγωγή ενός λελογισμένου ποσοστού. Ίσως, το 27% να ήταν εύκολα αποδεκτό, σε άλλες όμως εποχές. Όχι σήμερα, όταν η συντριπτική πλειονότητα της αγοράς προέρχεται από μια πενταετία έντονης κρίσης και διόλου ευκαταφρόνητων φορολογικών επιβαρύνσεων.

Ποιο, λοιπόν, θα μπορούσε να είναι ένα αποδεκτό ποσοστό;

Αυτό, που και θα επέτρεπε στους υπόχρεους να το πληρώνουν, και δε θα οδηγούσε στο αντίθετο αποτέλεσμα (δηλαδή την αύξηση της εισφοροδιαφυγής), και δε θα προκαλούσε προβλήματα στην εξυπηρέτηση των άλλων υποχρεώσεων των επαγγελματιών και επιχειρηματιών (προμηθευτές, δάνεια, κλπ.).

Δεδομένο τρίτο: Για να επιτύχει το νέο σύστημα –σύνδεσης εισφορών με εισόδημα–, θα πρέπει να συμβούν τα εξής:

Να παταχθεί η φοροδιαφυγή στους κλάδους των ελευθέρων επαγγελματιών. Θα είναι κοροϊδία να υποστηρίξουμε πως δεν υπάρχει κάτι τέτοιο. Υπάρχει και είναι μεγάλη. Ας αναλογιστούμε ότι αν μειωθεί η φοροδιαφυγή, θα αυξηθεί το πλήθος των ελευθέρων επαγγελματιών που θα πρέπει να πληρώσουν το ίδιο κονδύλι εισφορών και άρα κάθε ένας θα πληρώσει λιγότερα!

Η συνταξιοδοτική παροχή να είναι απολύτως ανταποδοτική. Να γνωρίζει, δηλαδή, ο ασφαλισμένος ότι τα χρήματα, που δίνει κάθε χρόνο, θα έχουν αντίκρισμα στο τέλος του εργασιακού του βίου (εδώ, βέβαια, εμπλέκεται ο χαρακτήρας του ασφαλιστικού μας συστήματος, που είναι αναδιανεμητικός. Θα πρέπει, όμως, κατά τη γνώμη μου, για αυτήν την κατηγορία των ασφαλισμένων, η ασφάλιση των οποίων συνδέεται με την ανάληψη επιχειρηματικού κινδύνου, η αντιμετώπιση να είναι διαφορετική. Γι΄ αυτό και θα έπρεπε ο ΟΑΕΕ να διατηρηθεί ως ξεχωριστό Ταμείο).
Δυστυχώς το παραπάνω συνδέεται με την αξιοπιστία του ελληνικού δημοσίου, που διαχρονικά έχει καταστεί αναξιόπιστο στις υποσχέσεις του έναντι των Ελλήνων πολιτών. Δεν θα πιστέψει κανείς υπό τις παρούσες συνθήκες τις δεσμεύσεις του ελληνικού δημοσίου για την παροχή συντάξεων σε 25 χρόνια!

Μεταναστεύοντας φορολογικά

Αλλιώς, σε οποιαδήποτε άλλη περίπτωση, η αλλαγή αυτή θα αποτελέσει ακόμα μία αιτία που οδηγεί τους φορολογούμενους –Έλληνες και ξένους– να καταφεύγουν σε προσπάθειες μείωσης των φορολογικών τους επιβαρύνσεων διαμέσου λύσεων εκτός των ελληνικών συνόρων.

Προσπάθειες, οι οποίες οφείλονται και σε ένα ακόμα γεγονός.

Στη λάθος προσέγγιση που έχει ακολουθήσει η φορολογική διοίκηση, σε ό,τι αφορά το θέμα της αυστηροποίησης των ποινών και των ευρύτερων κυρώσεων για τις περιπτώσεις φορολογικών παραβάσεων.

Διότι, από μια περίοδο απόλυτης χαλαρότητας, αναφορικά με τους ελέγχους και την εποπτεία, περάσαμε στο απόλυτο άλλο άκρο:

Αποφασίσαμε να εξαντλήσουμε την αυστηρότητά μας σε μια περίοδο όπου η αγορά δοκιμαζόταν και δοκιμάζεται. Αποφασίσαμε να πάρουμε λεφτά από τις επιχειρήσεις τώρα, που δεν έχουν να δώσουν, ενώ τόσα χρόνια, που είχαν, δεν παίρναμε αυτά που έπρεπε, και ως κράτος μας αναλογούσαν.

Δεν υποστηρίζω ότι δεν πρέπει να γίνονται έλεγχοι, ούτε και ότι πρέπει να αποφεύγονται.

Περιγράφω απλώς μια παθογενή κατάσταση η οποία δυστυχώς δεν φαίνεται να διορθώνεται.

Είναι τρελοί αυτοί οι… Ολλανδοί

Γνωρίζετε ότι στην Ολλανδία, μία χώρα που θεωρείται πρότυπο ως προς το φορολογικό της σύστημα, δεν γίνονται φορολογικοί έλεγχοι σε επιχειρήσεις;
Δεν υπάρχει η έννοια αυτή στην καθημερινότητα των επιχειρήσεων.

Γιατί;

Μήπως θεωρούμε ότι και εκεί δεν τα οργανώνουν καλά; Δυστυχώς, επειδή όλοι κρινόμαστε εκ του αποτελέσματος (και όχι εκ των προθέσεων μας), εμείς φαίνεται πως κάτι δεν κάνουμε σωστά.

Όλα, όμως, εκκινούν από τη βάση της λογικής του φορολογικού μας συστήματος.

Ο Βρετανός της Λευκάδας

Η περίπτωση του Βρετανού που επιχειρεί στη Λευκάδα και ανήρτησε στα social media πίνακα που δείχνει ότι το ελληνικό δημόσιο παρακρατά από τον ελεύθερο επαγγελματία τρεις φορές περισσότερα από ό,τι το βρετανικό για το αντίστοιχο ποσό αποδεικνύει ότι ξεκινάμε, με το καλημέρα, επιβαρύνοντας όλο και περισσότερο το φορολογούμενο και δη τον επιχειρηματία – φυσικό ή νομικό πρόσωπο.

Του στερούμε πολύτιμη ρευστότητα, σε μια περίοδο όπου αυτή εκλείπει από την αγορά.

Του δημιουργούμε την επιθυμία να μεταναστεύσει φορολογικά.

Θα μου πείτε, δεν πρέπει να φορολογηθεί για τα κέρδη του;

Ασφαλώς και ναι.

Άλλο, όμως, θέμα είναι η απλή φορολόγηση επί των κερδών, και άλλο η υπερφορολόγηση και το στράγγισμα οποιασδήποτε ρευστότητας έχει απομείνει.

Ειδικά, όταν η Ελλάδα βρίσκεται σε μια περιοχή όπου οι γείτονές της δίνουν γη και ύδωρ φορολογικά για να προσελκύσουν επενδύσεις.

Ο ΦΠΑ επιστρέφει στην ώρα του… αλλά εκτός συνόρων!

Στην ίδια, στρεβλή, λογική κινείται και η κατακόρυφη αύξηση των έμμεσων φόρων. Μέσα σε πεντέμισι χρόνια, αυξήσαμε κατακόρυφα τον ΦΠΑ και τον Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης στα καύσιμα.

Περάσαμε μέσα από τη διαδικασία εξίσωσης της φορολογίας στο πετρέλαιο.

Κάναμε μια τρύπα στο νερό για το λαθρεμπόριο.

Αποτέλεσμα όλων αυτών;

Γνωρίζετε ότι η Ελλάδα παρέχει το δικαίωμα επιστροφής ΦΠΑ επί των καυσίμων σε μη εγκατεστημένες στη χώρα μας επιχειρήσεις με έδρα την Ε.Ε.;

Γνωρίζετε ότι οι μεγαλύτερες ίσως τέτοιες επιστροφές ΦΠΑ δίνονται στη Βουλγαρία; Τυχαίο;

Καθόλου…

Ενσωματωμένη εικόνα 1

Πάρα πολλές ελληνικές μεταφορικές επιχειρήσεις έχουν εγκατασταθεί στη γειτονική χώρα για τους γνωστούς φορολογικούς λόγους και έτσι η Ελλάδα επιστρέφει απίστευτα ποσά για ΦΠΑ καυσίμων στη Βουλγαρία!

Δηλαδή, πρακτικά, στις ελληνικές επιχειρήσεις!

Και δεν είναι μόνο αυτό.

Επειδή η ευρωπαϊκή νομοθεσία επιβάλλει υψηλά πρόστιμα σε περιπτώσεις καθυστερημένων επιστροφών ΦΠΑ μεταξύ των κρατών μελών, καταγράφεται το παράδοξο οι επιχειρήσεις αυτές που είναι εγκατεστημένες στη Βουλγαρία να έχουν σημαντικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα, επειδή οι ελληνικές αρχές επιστρέφουν ταχύτερα τα ποσά αυτά από ό,τι στις εν Ελλάδι!

Όλα τα παραπάνω αποδεικνύουν ότι υψηλοί φόροι/εισφορές – αυστηρά πρόστιμα και είσπραξη εσόδων είναι το απόλυτο οξύμωρο σχήμα.

Και όσο επιμένουμε σε αυτήν τη λαϊκίστικη προσέγγιση, τόσο δε θα λύνουμε το πρόβλημα της φοροδιαφυγής, της είσπραξης εσόδων και της αποτελεσματικής, δηλαδή, λειτουργίας του ελεγκτικού μηχανισμού.

Υπάρχουν πρακτικές και μέθοδοι στο εξωτερικό που είναι αποτελεσματικοί εδώ και πολλά χρόνια. Το μόνο που αρκεί είναι να αντιγράψουμε κάποιες από αυτές και να τις αφομοιώσουμε σύμφωνα με τις δικές μας ανάγκες.

* Ο κ. Νίκος Σιακαντάρης είναι Managing Partner της UnityFour Private Consulting House.