Στους ισολογισμούς των κεντρικών τραπεζών κρύβεται ο “δράκος”…

Του Θεόδωρου Σεμερτζίδη

Η γνωστή ρήση «το δις εξαμαρτείν ουκ ανδρός σοφού» σύμφωνα με την οποία «το να κάνει κανείς το ίδιο λάθος είναι ανόητο», θα μπορούσε να χαρακτηρίσει τις μεγαλύτερες κεντρικές τράπεζες του κόσμου στην προσπάθειά τους να αποφύγουν τις συνέπειες της χρηματοπιστωτικής κρίσης του 2008.

Κι αυτό γιατί, έπειτα από τον πρωτοφανή πακτωλό ρευστότητας που διοχέτευσαν στο παγκόσμιο χρηματοπιστωτικό σύστημα από το 2008 και μετά, φθάνουμε στο 2016 όπου στο άκουσμα μιας παγκόσμιας ύφεσης τα διεθνή χρηματιστήρια μέσα σε δέκα συνεδριάσεις έχασαν περίπου $5,5 τρισ. από την κεφαλαιοποίησή τους, και παραμένει άγνωστο εάν και πόσο θα χάσουν ακόμη.

Από το 2008 οι κεντρικές τράπεζες (FED, BoE, ECB και BoJ) μέσω των ποσοτικών χαλαρώσεων  διοχέτευσαν περίπου $5,64 τρις (χωρίς την εξάμηνη παράταση της ΕΚΤ) στην προσπάθεια τους να σταθεροποιήσουν την οικονομία, να μειώσουν την ανεργία και να αυξήσουν στο επιθυμητό επίπεδο τον πληθωρισμό. Όπως παρατηρούμε στον παρακάτω πίνακα ένα μεγάλο μέρος των χρημάτων από τις ποσοτικές χαλαρώσεις κατευθύνθηκε προς την αγορά είτε κρατικού χρέους (π.χ. ΕΚΤ), είτε για την αγορά χρεογράφων ενυπόθηκων χρεογράφων (π.χ. FED) με αντικειμενικό σκοπό, όταν στο μέλλον πάρουν ξανά αξία τα χρεόγραφα αυτά, να τα πουλήσουν στην δευτερογενή αγορά, λαμβάνοντας πίσω τα κεφάλαια που έδωσαν ή και ίσως ένα μικρό κέρδος. Χαρακτηριστικά αναφέρουμε πως η ποσοτική χαλάρωση της ΕΚΤ αποτελεί το 262% των καθαρών ετήσιων εκδόσεων ομολόγων στην Ευρώπη.

Πηγή:Bloomberg

Το μεγάλο όμως ερώτημα που γεννάται είναι εάν θα αποκτήσουν ποτέ ξανά αυτά τα χρεόγραφα αξία ή θα μείνουν στα χαρτοφυλάκια των τραπεζών μεταφέροντας την ζημία στους φορολογούμενους.

Χαρακτηριστική είναι η ταινία που βγήκε στις κινηματογραφικές αίθουσες τον προηγούμενο μήνα «The big short – Το μεγάλο σορτ», που περιγράφει με ακρίβεια το τι συνέβη το 2008 και είχαμε την χρηματοπιστωτική κρίση με το σκάσιμο της στεγαστικής αγοράς.

Θα μπορούσε να πει όμως κανείς πως γι’ αυτό υπάρχουν τα τμήματα κινδύνου ή οι αξιολογήσεις για κάθε τίτλο χρέους. Γνωρίζοντας όμως λίγο καλύτερα το πώς λειτουργεί το χρηματοπιστωτικό σύστημα, θα διαπιστώσει πως στην ουσία ουδείς ενδιαφέρεται για το μέγεθος της ζημιάς, αρκεί να μην την χρεωθεί αυτός, όπως κι έγινε εξάλλου με την διάσωση των μεγάλων επενδυτικών τραπεζών με τα χρήματα του φορολογουμένου, ενώ αυτές συνέχιζαν και συνεχίζουν να ενδιαφέρονται για την δημιουργία ολοένα και μεγαλύτερου κέρδους.

Χαρακτηριστικό είναι το παρακάτω γράφημα που παρουσιάζει την διάρθρωση του ισολογισμού της FED τα τελευταία χρόνια ως ποσοστό επί του ΑΕΠ. Όπως διαπιστώνουμε η τιτλοποίηση χρέους και οι υποθήκες τίτλων κατέχουν το καθένα ξεχωριστά λίγο πάνω από το 25% του αμερικανικού ΑΕΠ.

Πηγή γραφήματος:Market realist

Στο άκουσμα της επιβράδυνσης της κινεζικής οικονομίας, στα διεθνή χρηματιστήρια επικράτησε ένα μαζικό sell off σπέρνοντας τον πανικό στους επενδυτές. Για πιο λόγο όμως να προκαλέσει πανικό η επιβράδυνση μιας οικονομίας που τα τελευταία χρόνια αναπτύσσεται με ρυθμούς λίγο πάνω από 7%, καθώς επίσης γιατί αυτή η επιβράδυνση να  προκαλέσει ντόμινο στα διεθνή χρηματιστήρια;

Μήπως η επιβράδυνση της κινεζικής οικονομίας αποτέλεσε την αφορμή κι όχι την πραγματική αιτία του πανικού στα χρηματιστήρια; Μήπως πραγματικά οι μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου στηρίζονται πλέον επάνω σε πήλινα πόδια, με τις κεντρικές τους τράπεζες να είναι πραγματικά ανήμπορες να τις βοηθήσουν;

Παρακάτω θα δούμε σε τι κατάσταση βρίσκονται οι μεγαλύτερες κεντρικές τράπεζες του κόσμου, στην προσπάθεια μας να αντιληφθούμε το εάν πραγματικά είναι αυτές ικανές να βοηθήσουν την οικονομία ή όχι.

Στα επόμενα πέντε γραφήματα βλέπουμε τον ισολογισμό των μεγαλύτερων κεντρικών τραπεζών του κόσμου, της FED, της ΕΚΤ, της BoE, της BOJ και της Λαϊκής Τράπεζας της Κίνας. Όπως διαπιστώνουμε οι ισολογισμοί των τεσσάρων πρώτων τραπεζών διογκώθηκαν απότομα την διετία 2008-2009, λόγω της αγοράς κυρίως χρεογράφων χαμηλής πιστοληπτικής ικανότητας ή και συνήθως μηδενικής αξίας. Την Λαϊκή Τράπεζα της Κίνας την αναφέρουμε για να δείξουμε ότι η κινεζική οικονομία δεν αποτελεί την αιτία, αλλά την αφορμή του πανικού που επικρατεί στα χρηματιστήρια.

Πηγή γραφήματος:Trading economics

 

Πηγή γραφήματος:Trading economics

 

Πηγή γραφήματος:Trading economics

 

Πηγή γραφήματος:Trading economics

 

Πηγή γραφήματος:Trading economics

Κι εάν όλες οι ποσοτικές χαλαρώσεις έγιναν χάριν και του κρατικού χρέους, τότε όπως διαπιστώνουμε και στα παρακάτω γραφήματα αυτό συνεχίζει ακάθεκτο την ανοδική του πορεία, χωρίς να φαίνεται μέχρι στιγμής ούτε η δυνατότητα αλλά ούτε και η διάθεση μείωσής του, πλην αυτού της Κίνας που διατηρείται περίπου στο 40% του ΑΕΠ.

Πηγή γραφήματος:Trading economics

 

Πηγή γραφήματος:Trading economics