Το «κίνημα της πατάτας» παραμένει ζωντανό και γιγαντώνεται

ΙΩΑΝΝΑ ΦΩΤΙΑΔΗ

ΕΤΙΚΕΤΕΣ:

Ηταν αρχές του 2012 όταν τα Μέσα –σε Ελλάδα και εξωτερικό– παρουσίαζαν το «κίνημα της πατάτας», μια ρηξικέλευθη τότε πρωτοβουλία που ήρθε να καλύψει τις ανάγκες παραγωγών και καταναλωτών. Δύο χρόνια αργότερα, μάλιστα, το θέμα έγινε πρωτοσέλιδο στους New York Times. «Η ιδέα μού ήρθε όταν έβλεπα πλάνα από τη Θεσσαλονίκη, με τους πατατοπαραγωγούς να διαμαρτύρονται μοιράζοντας πατάτες στον κόσμο, ενόψει της προσάραξης δύο πλοίων με πατάτες από την Αίγυπτο», διηγείται σήμερα στην «Κ» ο κ. Ηλίας Τσολακίδης, υπεύθυνος της Εθελοντικής Ομάδας Δράσης του Ν. Πιερίας. Λίγο καιρό αργότερα, τηλεφώνησε ο ίδιος στο Νευροκόπι αναζητώντας τους πατατοπαραγωγούς των οποίων η σοδειά είχε μείνει αδιάθετη. Ετσι μπήκε το πρώτο λιθαράκι.

Σήμερα, τέσσερα χρόνια μετά, ανά δύο εβδομάδες ή μια φορά τον μήνα, γίνεται διάθεση προϊόντων απευθείας από παραγωγούς σε πάνω από 380 σημεία σε όλη την Ελλάδα, άλλοτε στο πλαίσιο αυτοοργανωμένων ομάδων και άλλοτε από τους δήμους. Και, βέβαια, δεν πρόκειται μόνον… για πατάτες, αφού στη λίστα φιγουράρουν ζυμαρικά, όσπρια, ελιές, μέλι κ.ά. «Ξεκινήσαμε τον Φεβρουάριο του 2013 με 10 παραγωγούς, σήμερα συνεργαζόμαστε με 35» περιγράφει στην «Κ» ο 64χρονος φυσικός Βαρθολομαίος Κύβελος, μέλος της Επιτροπής Κοινωνικής Αλληλεγγύης «Λιμάνι της Αγωνίας», που διοργανώνει τη διάθεση προϊόντων χωρίς μεσάζοντες στον Πειραιά.

«Κατά μέσον όρο σε κάθε διανομή έρχονται περί τα 1.000 άτομα από τον Πειραιά και άλλες συνοικίες, ενώ στη mailing list έχουμε περίπου 1.500 άτομα», διευκρινίζει. Δεδομένης της πολύ μεγάλης απήχησης της κίνησης, οι ενδιαφερόμενοι, μέρες πριν, παραγγέλνουν ηλεκτρονικά για να αποφευχθεί ο συνωστισμός και η ένταση. Επίσης, εσχάτως εγκαινίασαν και ένα δεύτερο σημείο διανομής, που στεγάζεται σε σχολικό κτίριο στα Ταμπούρια. Μετά το πέρας της διαδικασίας, η επιτροπή προσφέρει στη σχολική κοινότητα τα απαραίτητα καθαριστικά, αλλά και τρόφιμα.

«Οι περισσότεροι έρχονται σε εμάς για εξοικονόμηση», απαντά ο ίδιος, «ωστόσο εμείς κάνουμε έκκληση να προσφέρουν ένα ποσοστό για τους έχοντες ανάγκη, προκειμένου να μην απολέσουμε τον αλληλέγγυο χαρακτήρα της κίνησης». Τα κίνητρα για τη συνέχιση του εγχειρήματος είναι πολλά. «Απώτερος στόχος μας είναι να αλλάξει η καταναλωτική μας κουλτούρα». Τα μέλη της επιτροπής επισκέπτονται επιτόπου τα χωράφια και τις βιοτεχνίες απ’ όπου προέρχονται τα εμπορεύματα, τα οποία σε συνεργασία με το Solidarity4all υπόκεινται σε χημικούς ελέγχους από δημόσιο φορέα για υπολείμματα φυτοφαρμάκων. «Μας ενδιαφέρει να στηρίξουμε την τοπική παραγωγή, είμαστε σε ανοιχτή επικοινωνία με τους αγρότες, συζητάμε μαζί τους και τους ενθαρρύνουμε να συνεργάζονται μεταξύ τους».

Δεν είναι λίγοι οι μικροί παραγωγοί που βρήκαν κυριολεκτικά και μεταφορικά «αποκούμπι» στις εν λόγω διανομές. «Ημουν από τους πρώτους που κάλεσαν τότε οι πολίτες του Βύρωνα», θυμάται ο κ. Αρης Βενέτης, που από το 2001 έχει μια οικογενειακή βιοτεχνία παρασκευής ζυμαρικών στις Ερυθρές Αττικής.

«Παρά τους αρχικούς μου ενδοιασμούς, τόλμησα καθότι ο βρεγμένος τη βροχή δεν τη φοβάται», διηγείται στην «Κ», «η πτώχευση μεγάλου σούπερ μάρκετ μάς είχε τότε αφήσει με ένα χρέος 50.000 ευρώ, που για εμάς ήταν δυσβάσταχτο». Την πρώτη φορά που έδωσε το «παρών» έμεινε άναυδος από τη μαζική συμμετοχή. «Πούλησα δύο τόνους σε ένα πρωινό», λέει ο κ. Βενέτης, που σήμερα συνεργάζεται με 9 δράσεις. «Με έχει στηρίξει ηθικά και οικονομικά. Δεν έχουμε ξεχρεώσει, όμως μεταφερθήκαμε σε νέο χώρο, αγοράσαμε νέα μηχανήματα, αποκτήσαμε δύο ακόμα υπαλλήλους, αυξήσαμε τους κωδικούς μας από 5 σε 25».

Για κάθε είδος πωλούνται προϊόντα ενός παραγωγού. «Στόχος μας δεν είναι να δημιουργηθούν συνθήκες αθέμιτου ανταγωνισμού μεταξύ παραγωγών ούτε προς τους εμπόρους», εξηγεί, «έπειτα από ελέγχους και δοκιμές επιλέγουμε έναν εξ αυτών και τον προτείνουμε, έχουμε διακόψει συνεργασία μόνον με δύο αγρότες για λόγους ποιότητας και ασυνέπειας». Στο μεταξύ, έχουν καλλιεργήσει σχέση εμπιστοσύνης με τους προσερχόμενους καταναλωτές, που καταθέτουν συνεχώς παρατηρήσεις και απορίες.

Αίτημα διακοπής διανομών

Στο «Λιμάνι της Αγωνίας» επικρατεί νηνεμία, ωστόσο στην Πιερία, γενέτειρα του κινήματος, το κλίμα άλλαξε. «Ετοιμάζουμε την ανακοίνωση για τη διακοπή των διανομών», αναφέρει ο κ. Τσολακίδης, «περίμενα κάποια από τις 6.500 οικογένειες που είχαν αγοράσει από εμάς να βοηθήσει στις διανομές, όπως και από τους παραγωγούς, που επωφελήθηκαν όχι μόνο με τις καλύτερες τιμές, αλλά και από την πληρωμή σε μετρητά», εξηγεί ο ίδιος. «Αντίστοιχα με απογοήτευσε και η κυβέρνηση, που ενώ είχε δεσμευθεί για αλλαγή της νομοθεσίας που απαγορεύει τις διανομές τροφίμων σε δήμους άνω των 3.000 ατόμων, δεν το έπραξε».

Στον Πειραιά, ωστόσο, οι εμπλεκόμενοι αισιοδοξούν, δεδομένου ότι οι αρχές επικροτούν την προσπάθεια. «Και εμείς εμβαθύνουμε στην αγροτική οικονομία», καταλήγει ο κ. Κύβελος, που αφιερώνει πολλές εργατοώρες στην οργάνωση. «Οπως όλοι οι Ελληνες, μαθαίνω πράγματα που έως το 2011 αγνοούσα».

Έντυπη K