Gall Carlotta: Το μακρύ χέρι του Πακιστάν στηρίζει την ισλαμική τρομοκρατία (ΤΟ ΒΗΜΑ – THE NEW YORK TIMES)

Gall Carlotta 

Το μακρύ χέρι του Πακιστάν στηρίζει την ισλαμική τρομοκρατία
ΤΟ  ΒΗΜΑ – THE NEW YORK TIMES

Ο πρόεδρος του Αφγανιστάν Ασράφ Γκάνι προειδοποίησε ότι εάν οι ειρηνευτικές συνομιλίες με το Πακιστάν και τους Ταλιμπάν δεν φέρουν αποτελέσματα κατά τους επόμενους μήνες, τότε η χώρα του ενδέχεται να μην επιβιώσει το 2016. Το Αφγανιστάν στέκεται μετά βίας όρθιο, δηλώνει ο ίδιος,  μετά την επέλαση των Ταλιμπάν την προηγούμενη χρονιά η οποία είχε ως αποτέλεσμα τις περισσότερες απώλειες από το 2001.

«Πόσο χειρότερα μπορούν να γίνουν τα πράγματα», διερωτήθηκε ο Γκάνι σε μια συνέντευξή του. «Εξαρτάται από το βαθμό της περιφερειακής συνεργασίας και από τη διεθνή διαμεσολάβηση και την πίεση που μπορεί να ασκηθεί για τη δημιουργία κανόνων του παιχνιδιού μεταξύ των κρατών». Αυτό που εννοεί είναι ότι εξαρτάται από το βαθμό της διεθνούς πίεσης που μπορεί να ασκηθεί προς το Πακιστάν για να τερματίσει την επιθετικότητά του.

Οι επικριτές της αφγανικής ηγεσίας δηλώνουν πως δεν φταίει το Πακιστάν για το ότι καταρρέει το Αφγανιστάν. Αλλά οι ειδικοί έχουν βρει πολλά στοιχεία που αποδεικνύουν ότι το Πακιστάν διευκόλυνε την επέλαση των Ταλιμπάν.
Αυτή η στάση δεν αποτελεί ζήτημα μόνον για το Αφγανιστάν. Το Πακιστάν επεμβαίνει σε πολλές εξωτερικές συγκρούσεις. Οι μυστικές υπηρεσίες του έδρασαν επί μακρόν ως διοικητές των διεθνών δυνάμεων των μουτζαχεντίν, πολλοί εκ των οποίων ήταν σουνίτες εξτρεμιστές, και εικάζεται πως ενδέχεται να ενεπλάκη ακόμη και στην άνοδο του Ισλαμικού Κράτους.

Η τελευταία επίθεση των Ταλιμπάν άρχισε το 2014. Οι ΗΠΑ και οι δυνάμεις του ΝΑΤΟ περιόριζαν τις επιχειρήσεις τους στο Αφγανιστάν και ετοιμάζονταν να αποχωρήσουν όταν το Πακιστάν αποφάσισε, έπειτα από χρόνια υπεκφυγών, να εκδιώξει τους Ταλιμπάν και τους μαχητές της Αλ Κάιντα από τα καταφύγιά τους στην περιοχή του Βόρειου Ουαζιριστάν.

Η επιχείρηση αποτέλεσε σίγουρα μια σοβαρή προσπάθεια – βάσεις των Ταλιμπάν, χώροι βασανιστηρίων και αποθήκες πυρομαχικών καταστράφηκαν, υπαίθριες αγορές πόλεων ισοπεδώθηκαν και περισσότεροι από ένα εκατομμύριο άμαχοι εκτοπίστηκαν. Αλλά οι μαχητές είχαν ήδη ενημερωθεί και εκατοντάδες από αυτούς ξέφυγαν. Πολλοί πέρασαν στο Αφγανιστάν ακριβώς τη στιγμή που η χώρα αναλάμβανε την ευθύνη για την ασφάλειά της.
Επιπρόσθετα, κατά μήκος των συνόρων στην επαρχία Πακτίκα, μαχητές των Ταλιμπάν κατέλαβαν εγκαταλελειμμένες βάσεις και φυλάκια της CIA. Ένας βουλευτής από την περιοχή με είχε προειδοποιήσει ότι θα χρησιμοποιούσαν αυτές τις θέσεις για να εξαπολύσουν επιθέσεις στην ενδοχώρα του Αφγανιστάν, ακόμη και στην Καμπούλ. Μερικές από τις τρομακτικότερες επιθέσεις αυτοκτονίας σημειώθηκαν σ’ αυτήν την επαρχία κατά τους μήνες που ακολούθησαν.
Το Πακιστάν θεωρεί ότι το Αφγανιστάν είναι η «πίσω αυλή» του. Αποφασισμένο να μην επιτρέψει στον κύριο αντίπαλό του, την Ινδία, να αποκτήσει επιρροή εκεί, και να διασφαλίσει ότι το Αφγανιστάν θα παραμένει στο στρατόπεδο του σουνιτικού Ισλάμ, το Πακιστάν χρησιμοποίησε τους Ταλιμπάν επιλεκτικά, προάγοντας εκείνους που εξυπηρετούν τα συμφέροντά του και πατάσσοντας εκείνους που δεν το κάνουν. Το ίδιο ισχύει και για την Αλ Κάιντα και άλλους ξένους μαχητές.

Ακόμη και γνωρίζοντας αυτό, θα μπορούσε να αποτελεί έκπληξη το ότι οι τρεις κύριοι πρωταγωνιστές του τζιχάντ στην περιοχή ζουν ελεύθερα στο Πακιστάν: ο Σιρατζουντίν Χακάνι, ηγέτης του τρομοκρατικού δικτύου Χακάνι και δεύτερος στην ιεραρχία των Ταλιμπάν, ο νέος ηγέτης των Ταλιμπάν μουλάς Αχτάρ Μανσούρ και ο ηγέτης της Αλ Κάιντα Αϊμάν αλ Ζαουάχρι.

Το Πακιστάν αρνείται ότι υποθάλπει τους Ταλιμπάν και την Αλ Κάιντα επισημαίνοντας ότι είναι επίσης θύμα της τρομοκρατίας. Αλλά αρκετοί αναλυτές έχουν περιγράψει λεπτομερώς πως ο στρατός αξιοποίησε ομάδες ισλαμιστών μαχητών για την πάταξη εθνικιστικών κινημάτων, ιδιαίτερα μεταξύ των μελών της μειονότητας Παστούν, τόσο στο εσωτερικό όσο και στο εξωτερικό.

Το πιο ανησυχητικό είναι πως υπάρχουν αναφορές ότι το Πακιστάν συνέβαλε στην άνοδο του Ισλαμικού Κράτους. Πριν από την επιχείρηση του Πακιστάν στο Βόρειο Ουαζιριστάν το 2014, πολλοί ξένοι μαχητές εγκατέλειψαν την περιοχή για να πολεμήσουν τον Μπασάρ αλ άσαντ στη Συρία. Μέλη τοπικών φυλών και των Ταλιμπάν δηλώνουν πως οι μαχητές ταξίδεψαν έως την πόλη Κουέτα και μετά πέταξαν για το Κατάρ. Εκεί έλαβαν νέα διαβατήρια και εξασφάλισαν το πέρασμά τους στην Τουρκία από όπου θα μπορούσαν να περάσουν στη Συρία. Αλλά ταξίδεψαν δια ξηράς κατά μήκος των διαδρομών των λαθρεμπόρων μέσω του Ιράν και του Ιράκ. Οι μαχητές έφτασαν πάνω στην ώρα για να ενισχύσουν την σαρωτική επέλαση του ISIS στο Ιράκ και τη δημιουργία του ισλαμικού κράτους, το καλοκαίρι του 2014.

Κανένας δεν έχει ζητήσει από το Πακιστάν να λογοδοτήσει για τη συμπεριφορά του. Γιατί να την αλλάξει τώρα;

* H κυρία Καρλότα Γκαλ είναι συγγραφέας του βιβλίου «Ο λάθος εχθρός: η Αμερική στο Αφγανιστάν 2001 – 2014» και ανταποκρίτρια των Νιου Γιορκ Τάιμς στη Βόρεια Αφρική